Belofte ‘Veilig of anders niet’

Belofte 'Veilig of anders niet'

De overgang van aardgas naar groene waterstof vindt alleen plaats als dit veilig kan. En dat kan: uit onderzoek blijkt dat waterstof net als aardgas veilig kan worden toegepast in de woning.

Het gebruik van waterstof in de woning is minstens net zo veilig als aardgas, hiervoor zijn vier redenen. 

  1. Bij waterstof kan geen koolmonoxide vrijkomen. Dus is er geen risico op koolmonoxidevergiftiging. 
  2. Met waterstof is er nog maar één ontstekingsbron in de woning, dit is de waterstof cv-ketel. Er wordt niet meer gekookt op aardgas of verwarmd met een gaskachel. Dus deze ontstekingsbronnen zijn niet meer aanwezig in de woning. 
  3. Iedere 24 uur vindt er standaard controle op lekkage plaats. 
  4. Net als bij aardgas wordt er aan waterstof een geurtje toegevoegd. Mocht er toch een keer waterstofgas lekken, dan ruikt u dit. 
 
Belofte 'Veilig of anders niet'

Is groene waterstof een veilige keuze in de woning?

Waterstof is minstens net zo veilig als aardgas

Wat houdt de belofte Veilig of anders niet in?

Met groene waterstof woningen verwarmen is iets nieuws en heeft nog nooit op zo’n schaal als in Stad aan ’t Haringvliet plaatsgevonden. Het is dus begrijpelijk dat inwoners vragen hebben. En zeker over veiligheid.

Waterstofgas en aardgas zijn beide ontvlambare gassen, die niet zonder risico’s zijn. Aardgas wordt al tientallen jaren gebruikt als energiedrager. Dit kan met groene waterstof net zo goed. We nemen zelfs met waterstof meer veiligheidsmaatregelen dan nu met aardgas het geval is. Dit doen we omdat waterstof nieuw is. Als we denken dat het niet veilig kan, gaat het niet door. De belofte ‘Veilig of anders niet’ houdt dus in: waterstof is minstens net zo veilig als aardgas.

Toezicht op Veiligheid

Dat het veilig kan en gebeurt is heel belangrijk. Daarom zijn er officiële instanties die toezicht houden op de veiligheid maar bijvoorbeeld ook op de consumentenbescherming. Autoriteit Consument en Markt, de ACM en Staatstoezicht op de Mijnen houden hier toezicht op. Alle plannen worden vooraf voorgelegd aan deze toezichthouders. Maar ook als er waterstof door de leidingen loopt, houden deze instanties toezicht op de veiligheid.

Veilig in huis

Natuurlijk bestaan er verschillen tussen de twee energiedragers. Voor beide gassen geldt dat er veiligheidsrisico’s zijn. Zo gebeuren er treurig genoeg nog altijd ongelukken binnenshuis met aardgas door lekkages, soms met explosies of door koolmonoxidevergiftiging. Bij het gebruik van waterstof maken we het systeem zo veilig, dat lekkages worden voorkomen. Ook een belangrijk voordeel van waterstof is dat er bij de verbranding geen koolmonoxide vrij kan komen. Koolmonoxidevergiftiging kan dus niet gebeuren met waterstof. 

Geen kans op vergiftiging koolmonoxide 

Bij het gebruik van waterstof maken we het systeem zo veilig, dat lekkages eerder worden ontdekt. Een belangrijk voordeel van waterstof is dat er bij de verbranding geen koolmonoxide vrij kan komen. Koolmonoxidevergiftiging kan dus niet gebeuren met waterstof.

Waterstof illustratie

Bestaan er waterstofgasmelders (iets dergelijks als rookmelders maar dan voor waterstof)?

Jazeker. Bij de overstap worden deze opgehangen als extra veiligheidsmaatregel.

Waterstof wordt alleen gebruikt voor de cv-ketel en niet om mee te koken?

Het aardgas dat nu door de leidingen stroomt, is de brandstof voor de cv-ketel om zo de woning te verwarmen en warm water te leveren. Soms ook om mee te koken of voor een gasoven. Groene waterstof wordt ook gebruikt als brandstof voor de (waterstof) cv-ketel. Maar waterstof wordt niet gebruikt om mee te koken. Dus de huishoudens die nu op aardgas koken, stappen over op elektrisch koken, met een inductie kookplaat. Elektrisch koken vergroot de veiligheid in huis.

Lekkage

Als alle onderdelen van de aanvoer van waterstof goed zijn aangelegd, gecontroleerd en gekeurd, vormt lekkage nog het grootste risico. Soms wordt tijdens het klussen in huis onverhoopt een leiding doorboord. Als er waterstofgas vrij komt, is dit sneller weg uit de woning dan aardgas. Dit komt doordat waterstof lichter dan aardgas is, en veel lichter dan lucht. Waterstof zal zich dus makkelijker door de woning verspreiden en het huis vervolgens verlaten. Dit is een voordeel. Toch vinden we dit niet genoeg. We zorgen daarom dat er een standaard controle plaats vindt, iedere 24 uur.

Hoe werkt de 24 uurs controle?

Om te zorgen dat eventuele lekkages snel gevonden worden, vindt er iedere 24 uur een controle plaats. Tijdens de controle wordt de leiding automatisch getest. Eén keer per dag (bijvoorbeeld ‘s nachts bij weinig vraag naar warmte) sluiten twee klepjes, één bij de ketel en één bij de meter. Vervolgens wordt gemeten of de druk stabiel is in de leiding. Als de druk afneemt, dan is er lekkage. Dan blijven de klepjes dicht. De lekkage wordt daarna door een installateur gelokaliseerd en verholpen.

Illustratie

Wie controleert of het systeem nog veilig is?

Inwoners kunnen een onderhoudscontract met een gecertificeerde installateur afsluiten om ervoor te zorgen dat de waterstof cv-ketel en de rest van de installatie altijd goed functioneert en veilig is.

Aan waterstof wordt net als bij aardgas geur toegevoegd

Waterstof en aardgas hebben geen geur. Daarom wordt een geurtje toegevoegd. Zodat mensen het gas ruiken als het ontsnapt. Beide gassen zijn lichter dan lucht en stijgen op als het vrijkomt in de lucht. De dichtheid van waterstof is een stuk lager dan aardgas, wat betekent dat waterstof sneller zal stijgen en verspreiden dan aardgas. Waterstof is dus ook sneller weg dan aardgas.

Veilig buitenshuis

Niet alleen in huis moet het veilig zijn, de belofte Veilig of anders niet, geldt ook voor buitenshuis. Buiten het huis vindt de productie, opslag en het vervoer naar de huizen en andere gebouwen in Stad aan ’t Haringvliet plaats. 

Ook buitenshuis geldt dat waterstof minstens net zo veilig is als aardgas en dat risico’s zo veel mogelijk beperkt en voorkomen worden. 

Transport Waterstof Stad Aardgasvrij

Kunnen de leidingen de druk van waterstof wel aan?

Ja. De druk bij waterstof is niet anders dan de druk bij aardgas.

Aardgasleidingen in de straat geschikt voor waterstof

Een groot landelijk onderzoek en verschillende demonstratieprojecten tonen aan dat bestaande aardgasleidingen geschikt zijn voor waterstof. Verouderde leidingen vervangt Stedin voor de overstap naar waterstof. Zo zorgen we voor een veilig leidingnet buitenshuis.

Waterstofleiding van Oude-Tonge naar Stad aan ‘t Haringvliet

Het transport van waterstof door leidingen is niet nieuw. Al tientallen jaren wordt waterstof vanuit waterstoffabrieken via leidingen naar de industrie vervoerd. Dit gebeurt op veel grotere schaal dan in Stad aan ’t Haringvliet zou gebeuren.

Het grootste risico ook hier zou lekkage zijn. Dit kan onverhoopt veroorzaakt worden bij graafwerkzaamheden. Als dit gebeurt buitenshuis, zal waterstofgas snel vervliegen in de open lucht. Maar voorkomen is beter dan genezen. Om lekkages te voorkomen wordt het bestaande leidingnet en alle materialen en onderdelen die daarin gebruikt worden, vantevoren gecontroleerd. Ook na de overstap vinden er regelmatig inspecties en lektesten plaats.

Wat is de invloed van waterstof op de materialen in het gasnet op langere termijn?

Eerdere projecten (zoals op Ameland en in Rozenburg) laten geen nadelige effecten zien van waterstof op leidingen zoals die gebruikt worden in Stad aan ‘t Haringvliet. Dit wordt ondersteund door landelijk onderzoek uit 2018.

Veiligheid waterstofproductie

De groene waterstof wordt gemaakt in Oude-Tonge. Ook hier houden we rekening met alle veiligheidsmaatregelen om de waterstof op een veilige en verantwoorde manier te produceren en op te slaan. We zorgen voor een veilige locatie voor de electrolyzers waar de waterstof in wordt gemaakt. En er is aandacht voor de veiligheid van de tanks waarin het gas wordt opgeslagen en voor het voedingspunt voor de flessenwagens.

Wie zorgt ervoor dat alle gasleidingen gecontroleerd worden en geschikt zijn bevonden voor waterstof?

Net zoals nu bij aardgas is Stedin verantwoordelijk voor de leidingen waardoor waterstof wordt gedistribueerd. Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) zal toezicht houden, zoals ook nu bij aardgas het geval is.

Stad Aardgasvrij. Met waterstof verwarmen is veiliger.

Interessant om te lezen!

DNV kwam onlangs met een rapport naar buiten over de veiligheid van waterstof als energiedrager voor woningen bij 4 pilotprojecten, waaronder Stad aan ’t Haringvliet. Lees hier in het rapport meer over de veiligheidsmaatregelen die genomen worden bij de pilotprojecten:

DNV is als onafhankelijke expert op het gebied van risicomanagement en certificering nauw betrokken bij Stad Aardgasvrij.

Veelgestelde vragen

c Alles uitvouwen C Alles invouwen

• VEILIG OF ANDERS NIET (13)

Ja, er bestaan waterstofmelders. Deze zijn getest bij de projecten Rozenburg, Uithoorn, Delft en in het Inspiratiehuis Stad Aardgasvrij. Tijdens de overstap plaatsen wij deze in de woning.

Vind je dit antwoord nuttig?
Thumbs Up Icon 2
Thumbs Down Icon 0

Stedin is als netbeheerder verantwoordelijk voor de gasleiding voor de meter.

Vind je dit antwoord nuttig?
Thumbs Up Icon 0
Thumbs Down Icon 0

Een gecertificeerde installateur zal de binnenhuisinstallatie kosteloos keuren en indien nodig aanpassingen doen, op kosten van het project.

Vind je dit antwoord nuttig?
Thumbs Up Icon 0
Thumbs Down Icon 0

U sluit een onderhoudscontract met uw installateur om te zorgen dat ketel altijd goed functioneert en dat het altijd warm is. Maar dit onderhoud ondersteunt ook veilig gebruik van uw ketel. Laat u het benodigde onderhoud periodiek uitvoeren? Dan kunt u ervan uitgaan gaan dat waterstof net zo veilig is als bij aardgas. De installateur controleert bij onderhoud niet alleen op functioneren maar ook op veiligheid.

Vind je dit antwoord nuttig?
Thumbs Up Icon 0
Thumbs Down Icon 0

De eis van de overheid is dat waterstof op ieder onderdeel minimaal net zo veilig moet zijn als aardgas. Hier zorgen we voor. In de woningen en gebouwen zorgen we er zelfs voor dat waterstof veiliger is dan aardgas. Iedere nacht wordt door de ketel en waterstofmeter gecontroleerd of er geen lekkage is. Als die er wel is wordt de toelevering van waterstof mechanisch afgesloten. Dit heeft u nu niet met aardgas. Als er met waterstof een lekkage ontstaat, bijvoorbeeld doordat iemand een gat door de leiding boort, sluit het systeem de leiding direct mechanisch af. Op verschillende plekken in de keten van wind naar warmte in huis zijn dus veiligheden ingebouwd zodat er geen grote hoeveelheden waterstof in huis kunnen ophopen.

Omwille van de veiligheid kiezen we ook voor elektrisch koken. In Nederland zien we dat met kooktoestellen op aardgas regelmatig iets fout gaat, zoals een gaslek. Een waterstoflek voorkomen we door elektrisch te koken. Door alleen een waterstof cv-ketel en een waterstof meter te plaatsen heeft u in uw woning een gesloten systeem en dat zichzelf controleert op lekkage. Hierdoor is het risico op ongevallen lager dan nu bij aardgas.

In overleg met de brandweer wordt gekeken naar hoe we omgaan met de veiligheid van waterstof. Bijvoorbeeld bij een schade aan de leiding bij graafwerkzaamheden. Dit is grotendeels hetzelfde als met aardgas maar we zorgen ervoor dat men op de hoogte is van wat er moet gebeuren bij een incident. Voor de productie en opslag in Oude Tonge wordt nauw samengewerkt met de vergunningverlenende instanties en de Veiligheidsregio.

Vind je dit antwoord nuttig?
Thumbs Up Icon 0
Thumbs Down Icon 0

Voor opslag werken we nu aan opslag bij het tankstation bij Oude Tonge. Inmiddels zijn er in Nederland verschillende waterstof tankstations waar ook waterstof wordt opgeslagen omdat er onder hoge druk 350-700 bar getankt wordt. Er is daarom ervaring met maatregelen rond veiligheid en voor de opslag bij het tankstation is een reguliere vergunningen procedure doorlopen. Voor het tankstation bij Oude Tonge is een aanvraag ingediend voor zowel maximaal 5.000 kilogram opslag als productie van waterstof. Voor het tankstation is een zogenaamde Quality Risk Analayses oftewel kwaliteits-risico analyse uitgevoerd die beoordeeld wordt door de DCMR en de gemeente. Hierin zijn alle maatregelen en ook bijvoorbeeld de veiligheidsafstanden in opgenomen.

Vind je dit antwoord nuttig?
Thumbs Up Icon 0
Thumbs Down Icon 0

De brandweer heeft begin dit jaar een training gehad over hoe te handelen als er een waterstoflek is. Inspiratiehuis Stad Aardgasvrij werd een aantal maanden verwarmd met waterstof. Zij moesten dus goed voorbereid zijn. Ook met gemeente Goeree-Overflakkee en de Veiligheidsregio is er contact. Als het project doorgaat, zorgen deze partijen er ook voor dat iedereen goed voorbereid is.

Vind je dit antwoord nuttig?
Thumbs Up Icon 0
Thumbs Down Icon 0

Als de overstap doorgaat, wordt u tijdig op de hoogte gebracht van het vervangen van uw huidige cv-ketel voor een waterstof cv-ketel. De waterstof cv-ketel wordt dan gesubsidieerd vanuit het project Stad Aardgasvrij. De verwachting is dat de overstap tussen 2025 en 2027 plaats zal vinden. Het advies van het projectteam is, om voor die tijd zelf uw huidige cv-ketel te vervangen als dit een onveilige situatie oplevert en niet te wachten op de waterstof cv-ketel. Veiligheid moet altijd gegarandeerd worden, zowel in de huidige situatie als bij de eventuele overstap naar waterstof.

Vind je dit antwoord nuttig?
Thumbs Up Icon 0
Thumbs Down Icon 0

De druk voor waterstof is niet anders dan de druk bij aardgas. Er is dus geen sprake van een hogere druk.

Vind je dit antwoord nuttig?
Thumbs Up Icon 0
Thumbs Down Icon 0

Het gebruik van waterstof in de woning is minstens net zo veilig als aardgas:

  1. Bij waterstof kan geen koolmonoxide vrijkomen. Dus is er geen risico op koolmonoxidevergiftiging.
  2. Met waterstof is er nog maar één ontstekingsbron in de woning: de waterstof cv-ketel. Er wordt niet meer gekookt op aardgas of verwarmd met een gaskachel. Dus deze ontstekingsbronnen zijn niet meer aanwezig in de woning.
  3. Als alle onderdelen van de aanvoer van waterstof goed zijn aangelegd, gecontroleerd en gekeurd, vormt lekkage nog het grootste risico. Soms wordt tijdens het klussen in huis onverhoopt een leiding geraakt. Als er waterstofgas vrij komt, is dit sneller weg uit de woning dan aardgas. Dit komt doordat waterstof lichter dan aardgas is, en veel lichter dan lucht. Waterstof zal zich dus makkelijker door de woning verspreiden en het huis vervolgens verlaten.
  4. Net als bij aardgas wordt er aan waterstof een geurtje toegevoegd. Mocht er toch een keer waterstofgas lekken, dan ruik je dit.
  5. Iedere 24 uur vindt er standaard controle op lekkage plaats.
Vind je dit antwoord nuttig?
Thumbs Up Icon 0
Thumbs Down Icon 0

De aansprakelijkheid rondom calamiteiten is niet anders dan bij aardgas.

Vind je dit antwoord nuttig?
Thumbs Up Icon 0
Thumbs Down Icon 0

Tijdens de overstap plaatsen wij een waterstofmelder in uw woning. Deze test elke 24 uur automatisch of er lekkage is. Als dat het geval is, piept de melder. Open dan meteen uw ramen en deuren. Er wordt ook een geurtje aan waterstof toegevoegd, zodat u het ook kunt ruiken. Net als nu ook het geval is bij aardgas.

Vind je dit antwoord nuttig?
Thumbs Up Icon 0
Thumbs Down Icon 0

Nee, het terug gaan naar aardgas is geen wenselijke optie met het oog op de Nederlandse doelstelling: aardgasvrij in 2050. Het project garandeert dat het systeem adequaat zal functioneren. Wij beloven de inwoners en ondernemers in Stad aan ’t Haringvliet dat de overstap naar waterstof kan en mag.

Naast grondig onderzoek stellen we eisen aan alle projectpartners om te zorgen dat het gehele systeem adequaat functioneert. Deze eisen formuleren we duidelijk zodat voor het iedereen transparant en concreet is wat adequaat functioneren inhoudt en wie daar verantwoordelijk voor is. Daarnaast omvatten deze eisen ook snelle oplossingen voor mogelijke problemen zoals dat nu bij aardgas is geregeld.

Om inwoners en ondernemers van Stad aan ’t Haringvliet in deze overstap verder te ondersteunen heeft het project consumentenbescherming op de agenda gezet bij het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) en bij de Autoriteit Consument & Markt (ACM). ACM-bestuurslid Manon Leijten zegt daar over het volgende: “Om de energietransitie mogelijk te maken kunnen experimenten een belangrijke rol spelen. Daar wil de ACM ruimte voor geven. Dit moet wel gebeuren binnen duidelijke kaders, zodat consumentenbelangen en de veiligheid goed geborgd zijn. De ACM wil die kaders voor experimenten samen met andere betrokken partijen opstellen. Tegelijkertijd roepen wij het ministerie van EZK op om haast te maken met wetgeving zodat de belangen van consumenten en de rol van netbeheerders bij experimenten wettelijk geregeld zijn.”

Binnen de Green Deal werken we samen met het ministerie EZK aan regels voor Stad aan ’t Haringvliet. En in het project zelf werken we samen met de ACM en andere toezichthouders aan aanvullende kaders. Dit is er allemaal op gericht dat het hele systeem adequaat werkt en een voorbeeld zal zijn voor de rest van Nederland.

Vind je dit antwoord nuttig?
Thumbs Up Icon 0
Thumbs Down Icon 0